LA ALIA DUONO
[LA OTRA MITAD]

français english italiano portugues Deutsch

Ni cxiuj animaloj

havas la magian eblecon senti, ke ni ekzistas.

   La sxtonoj kaj la trajnoj, la tuberoj kaj la fruktoj scias nenion pri la aera mildeco kaj la kareso de akvo, nek sentas la emocion sin froti unu al la alia.

   Sed por ni animaloj la vivo povas esti bela.



Baldaù alvenos nia festo ?

   Pretaj estas la girlandoj, la trancxiloj, la kagxoj, la klaboj, la donacoj. Baldaù ni gustumos pli intense ol kutime la gxojon kunesti. Baldaù abundos la frapoj pli forte ol kutime. Kaj la « pacon sur la Tero » kaj la « bondezirojn » estos dirataj trankvile sur sanga maro pli largxa ol kutime.

   Multaj bestoj iros al la granda festeno : la vivontaj cxirkaù tablon kaj la mortigotaj sur gxin. Cxar onidire la mondo konsistas el du duonoj : unu naskita por regi, la alia por morti.



Gxojan Kristnaskon, por kiu ?

   Estos piceoj, gxentilaj kristnaskaj pacxjoj kun bovo kaj malgranda infano. La bovo flaros nek piceon, nek pajlon. Li havos la raùkan blovon de besto, kiu falas teren. La vivo foriros pro lia trancxita gorgxo ; poste la kristnaskaj pacxjoj partigos la kadavron kun la infanoj.



Bonan Jaron, por kiu ?

   Baldaù alvenos la silvestra nokto, la nokto de "bonaj vivantoj" je ventroj ece tombejaj.

   Kial do baraktas vi porkidoj, kies voston kaj dentojn oni trancxas, vi bovidoj tirataj surgenue dum la lasta vojagxo, vi cxiuj stumpigitaj, enkarcerigataj, sufokitaj, kropsxtopitaj, elektrokutitaj, senintestigitaj. La gefestemuloj kun melodia vocxo kovras jam viajn kriojn. Ili parolas pri hejmteroj kaj tablotukoj kun kvadratoj, kantas la bonajn, krudajn manojn, (kiuj tenas la tenajlojn, la fisxkaptajn retojn) kaj la grandegan talenton eksciti la papilojn kuirante mortigitajn geulojn. Cxu ci parolas kiel ili, aù ci estas ulo, kiu malfacile gxuas. Cxu ci parolas kiel ili, aù ci estas ulo, kiu malfacile gxuas. Por esti samfamiliano necesas organizi...






Los patos y las palomas
[Les canards et les pigeons]
y los cerdos y los corderos
[et les porcs et les agneaux]
ponen sus gotas de sangre
[mettent leurs gouttes de sang]
debajo de las multiplicaciones;
[sous les multiplications ;]
y los terribles alaridos de las vacas estrujadas
[et les terribles hurlements des vaches étripées]
llenan de dolor el valle
[emplissent de douleur la vallée]
donde el Hudson se emborracha con aceite.
[où l'Hudson s'enivre d'huile]
Yo denuncio a toda la gente
[Je dénonce tous ceux]
que ignora la otra mitad,
[qui ignorent l'autre moitié]
la mitad irredimible
[la moitié non rachetable]
que levanta sus montes de cemento
[qui élève ses montagnes de ciment]
donde laten los corazones
[où battent les cœurs]
de los animalitos que se olvidan
[des humbles animaux qu'on oublie]
[…]
Yo denuncio la conjura
[Je dénonce la conjuration]
de estas desiertas oficinas
[de ces officines désertes]
que no radian las agonías,
[qui n'annoncent pas à la radio les agonies,]
que borran los programas de la selva,
[qui effacent les programmes de la forêt]
y me ofrezco a ser comido
[et je m'offre pour être mangé]
por las vacas estrujadas
[par les vaches étripées]
cuando sus gritos llenan el valle
[quand leurs cris emplissent la vallée]
donde el Hudson se emborracha con aceite.
[où l'Hudson s'enivre d'huile]

Federico GARCIA LORCA

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 



...la komunion en sango !

   Kristnaska aù silvestra festeno sen meleagrino, sen grashepatajxo, sen salmo, sen omaro, sen ostro, sen cxasbesto, sen anassxaúmajxo, sen palinuro, sen blanka kolbaso, sen kaviaro... mankus la plejcxefajxo ! Akcepti gastojn kaj ne proponi viandon, tio ne konvenas. Ili ja estas niaj gastoj, oni devas honori ilin, pruvi al ili nian estimon, esti gastigemaj !

   Makabra komunio koste de bucxado. Konstatu kiom multe mi honoras cin, mi oferbucxis viktimojn por ci sen kalkuli. Ci ja estas mia samrangulo, ci rajtas kiel mi drasxi la vivojn de la alia duonaro.

   Dum tiu karita periodo, la plej gemalricxuloj ne estos forgesataj. Okaze de humanaj festenoj ili ankaù ricevos sian porcion de grashepatajxo. Poste sur stratojn oni pusxos ilin kaj ili frostigxos tute sanktoleitaj per digno.



Kaj mi, kien mi iras ?

   Mi, kiu havas nek plumojn, nek felon, nek skvamojn, apartenas pro mia vizagxo al la raso de la sangvunduloj. Cxar mi volis placxi al ili, ke ili akceptas min inter ili, mi sxajnigis kredi la fabelon de la du duonoj. Tute kiel ili mi sciis frandi la guston de mortigo kaj stulte ridi pri bongustegaj kadavroj. .

   Mi ankoraù sxatus, ke ili amas min kaj povi ami ilin sed mi tre klare konstatas, ke ili plenkonscie subpremas la aliajn duonanojn, al kiuj ankaù apartenas mi. Mi ne plu estas cxe la flanko de getorturistoj. Dum la tago de la granda festeno, se estas nur du flankoj mi elektos la alian.

   Entrancxu min vivantan, kiel la aliajn sturginojn. Eksplodigu mian hepaton, kiel tiun de anasoj. Eltiru miajn testikojn, kiel tiujn de kaponoj. Kvaronumu min, kiel la ranojn. Brogu min, kiel la omarojn. Viaj ridantaj dentoj dissxiru mian karnon, kiel tiun de meleagrinoj, bovidoj, kapreoloj kaj salmoj.

   Cxu vere oni devas elekti inter la plej malbono kaj la plej malbono ? Cxu iri kun la torturatoj, kiuj tuj agonios, forlasataj de cxiuj ? aù kun la murdistoj, kiuj ridacxas kaj lekas al si la lipojn kaj pusxas al bucxejo ?

   Ne, ne, ne, ne !


La tierra toda el sol y el mar
[La terre entière, le soleil et la mer]
Son para aquellos que han sabido,
[Sont pour ceux qui ont su]
Sentarse sobre los demàs.
[Écraser les autres.]
Me lo decía mi abuelito,
[Mon grand-père me le disait]
Me lo decía mi papà
[Mon papa me le disait]
Me lo dijeron muchas veces,
[Ils me l'ont dit beaucoup de fois]
Y lo he olvidado siempre màs.
[Et moi je l'ai oublié toujours plus]

José Agustin GOYTISOLO

Mi denuncas !

   Mi denuncas la senvaloran kaj senkuragxan agmanieron,ke oni malestimas gealiulojn por trankviligxi pri sia mema graveco. Mi denuncas la socion konstruatan per eksigoj. Oni povas krei ligojn alimaniere ol estante komplicoj de samaj krimoj. Ni forgesu la abomenan miton de la mondo kun du duonoj, la sinistran masxinon, kiu fabrikas malbonon.

   Mi volas ke vere ekzistas gxentilaj kristnaskaj pacxjoj kaj paco sur la Tero kaj gefrateco. Povu ekflori la animala varmeco, la ekzistogxojo de ludemaj porkidoj, de amantaj geanasoj kaj de babilemaj gehomoj.

   Por ni cxiuj bestoj la vivo povas esti pli bela. Komencigxu fine festo, vere,

la festo sen bucxado !